AURA 9 – Artykuł wstępny

Plan działania UE dotyczący gospodarki obiegu zamkniętego

Tjisse Stelpstra, minister prowincji Drenthe w Holandii, członek unijnej Komisji Środowiska, Zmiany Klimatu i Energii, przygotowuje opinię Europejskiego Komitetu Regionów dotyczącą planu działania UE w sprawie gospodarki cyrkularnej, opublikowanego przez Komisję Europejska w marcu br. Plan ten będzie przyjęty podczas sesji plenarnej 12–14 października tego roku.

Gospodarka o obiegu zamkniętym ma ogromne znaczenie w walce z globalnym ociepleniem. Jest też głównym filarem Europejskiego Zielonego Ładu, czyli unijnej strategii na rzecz wzrostu, której celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. Według Stelpstra, obieg zamknięty przyczyni się do zmniejszenia eksploatacji ograniczonych zasobów naszej planety; a także do ograniczenia emisji CO₂ i dekarbonizacji gospodarki. – Obieg zamknięty dotyczy nie tylko gospodarki, przemysłu i konieczności odpowiedzialnej produkcji. Chodzi o sposób, w jaki żyjemy i konsumujemy – począwszy od odzieży, którą kupujemy, po konstrukcję naszych domów, ilość wytwarzanych odpadów i zużywanej wody. Są to codzienne wybory i musimy zmienić nasze wzorce, aby konsumować bardziej świadomie i w bardziej zrównoważony sposób, z myślą o wspólnym dążeniu do społeczeństwa o obiegu zamkniętym. Nowy plan działania dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym to podstawowy zestaw narzędzi, które mają nam pomóc w tym ogromnym i kluczowym przedsięwzięciu – mówi.

Zdaniem Stelpstra, plan jest ambitny, ale powinien przedstawiać bardziej konkretne działania i ramy czasowe, a w kilku ważnych dziedzinach potrzeba większego zaangażowania, np. należy wzmocnić działania w zapobieganiu powstawania odpadów oraz w kwestii zamówień publicznych.

Ekspert zwraca uwagę, że włodarze miast powinni zachęcać do przechodzenia na gospodarkę o obiegu zamkniętym, począwszy od wdrażania dobrych praktyk w zamówieniach publicznych. – Władze lokalne i regionalne powinny wyznaczać standardy i kierować rynek w stronę bardziej zrównoważonych produktów i usług – apeluje. Szczególnie w dziedzinie gospodarki odpadami duża jest rola władzy lokalnej i regionalnej. – Oprócz wiedzy i doświadczenia samorządy mają kompetencje i poważne obowiązki w zakresie regulacji. Komisja Europejska wraz z władzami lokalnymi i regionalnymi powinna opracować innowacyjną strategię skoncentrowaną na zbieraniu i przetwarzaniu odpadów – zaznacza.

Kolejnym ważnym obszarem, w którym władze miast mogą znacznie przyczynić się do przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym, jest woda. Za jej jakość też odpowiadają miasta i regiony. Woda jest najważniejszym zasobem i należy ją ponownie wykorzystywać w jak największym stopniu.

Stelpstra podaje przykład ze swojego regionu w Holandii Północnej, gdzie powstała sieć Circular Friesland Association, skupiająca przedsiębiorstwa, rządy, instytuty naukowe i organizacje pozarządowe, które zamierzają przekształcić Fryzję w region o najlepszym obiegu zamkniętym w Europie. Motto ich działania to: “myśleć mniej, lecz robić więcej”, a dziedzinami aktywności są: rolnictwo, mobilność, biomasa, edukacja. – Dzięki dzieleniu się wiedzą oraz wzajemnemu inspirowaniu i motywowaniu możliwe będzie przyspieszenie zmian. Jedną z sił napędowych inicjatywy jest ekspertka Ingrid Zeegers, która przekłada swoją szeroką wiedzę na proste informacje dla przedsiębiorców i lokalnych inicjatyw. Jej entuzjazm widzę także u wielu innych osób, które również przyczyniają się do przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Przedsiębiorcy z regionu Fryzji z pasją podchodzą do działań i w pełni angażują się w rozpowszechnienie modelu obiegu zamkniętego – mówi.

Jednocześnie zauważa, że gospodarka o obiegu zamkniętym ma duże znaczenie w obecnym kryzysie zdrowotnym i gospodarczym, spowodowanym epidemią koronawirusa. – Wybuch pandemii pokazał naszą słabość i ogromną zależność od surowców. Wiemy, że ekologiczne rynki niosą ze sobą ogromne możliwości gospodarcze i miejsca pracy. Niech więc pandemia będzie naszym dzwonkiem alarmowym. Naprawdę musimy wykorzystać ten kryzys i zacząć od nowa w oparciu o zielone zasady tak, aby uczynić nasze społeczeństwo zrównoważonym – zaznacza.

Elżbieta Koniuszy