Dwadzieścia lat współpracy – 20 Jahre Zusammenarbeit
W historii AURY, a ma ona prawie 40 lat, okolicznościowe numery należą do tradycji. Warto przypomnieć AURĘ z maja 1991 r. w wersji językowej polskiej i angielskiej, wydaną z okazji międzynarodowego sympozjum dziedzictwa kulturowego, zorganizowanego w Krakowie przez Konferencję Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Głównym tematem był Kraków, jego zabytki wpisane na listę światowego dziedzictwa. Podobny numer (AURA 5/1993) ukazał się z okazji międzynarodowego kongresu poświęconego łowiectwu i ochronie zwierząt. Przedstawiliśmy w nim bogate zasoby przyrody żywe ,fauny i flory chronionej w Polsce.
Pierwszy numer polsko-niemiecki opisujący współpracę Polski i Niemiec w dziedzinie ochrony środowiska po podpisaniu porozumienia w 1991 r. wydany został w 1996 r. (AURA 4/1996). Wprawdzie taką współpracę między Polską a NRD rozpoczęto wcześniej, bo po obradach międzynarodowej konferencji w Genewie w listopadzie 1979 r., ale dopiero podpisanie traktatu w 1991 r. tchnęło w podjęte działania nowego ducha.
Numer ten otworzyła ówczesna minister środowiska, ochrony przyrody i bezpieczeństwa reaktorów atomowych, Angela Merkel. Podsumowała wyniki prac pierwszych lat po zjednoczeniu Niemiec, dotyczące głównie sanacji krajów związkowych dawnej NRD, m.in. modernizację 49 elektrowni węglowych, zamknięcie uciążliwych zakładów górniczych i chemicznych. Podkreśliła, że „tylko wspólne, partnerskie działanie obu krajów daje szansę realizacji programu ochrony środowiska zakrojonego na miarę pokoleń”. Ze strony polskiej współpracę omówił minister środowiska Stanisław Żelichowski, ukazując jej korzystne walory i cenne rezultaty.
Drugi polsko-niemiecki numer AURY (5/2000) na temat współpracy otworzyli prezydenci Niemiec i Polski Johannes Rau i Aleksander Kwaśniewski. Prezydent Rau podkreślił, że „polityka ekologiczna i ochrona środowiska to nie moda, lecz nowoczesność i to nie sprawa przeszłości, lecz sprawa przyszłości”. Prezydent Kwaśniewski zwrócił uwagę na konieczność zaangażowania się w ochronę środowiska wszystkich mieszkańców. „To, czy będziemy w naszym kraju oddychać czystym powietrzem, pić zdrową wodę i spożywać nieskażoną żywność, zależy od nas wszystkich. Nie tylko od władz. Naszym wspólnym zadaniem jest dbanie o przyrodę, o zachowanie wspaniałego dziedzictwa natury dla przyszłych pokoleń”.
Kolejny numer o współpracy polsko-niemieckiej (AURA 5/2005) został wydany z okazji Roku Polsko – Niemieckiego. Uznaliśmy bowiem, że impreza ta, nastawiona głównie na prezentację twórczości artystycznej i kulturowej, powinna objąć również ochronę środowiska. Artykuł wstępny napisał konsul generalny Niemiec w Krakowie dr Thomas Gläser, który niestety w marcu br. zmarł nagle w Barcelonie, co z wielkim żalem odnotowujemy. Prace dotyczące ochrony środowiska przedstawili w tym numerze minister środowiska Jan Szyszko (Polska) i Sigmund Gabriel (Niemcy) oraz ministrowie środowiska przygranicznych krajów związkowych i marszałkowie województw zachodniej Polski.
Czerwcowy numer (6/2011) jest podsumowaniem nie tylko współpracy, ale również pokazaniem postępu w poprawie stanu środowiska obu krajów, a także kreśleniem działań dla przezwyciężenia rodzących się wyzwań XXI wieku. Może również posłużyć do oceny dotychczasowej współpracy. Nie jest to łatwe, gdyż realizowana jest ona na różnych płaszczyznach i zależy głównie od zaangażowania biorących w niej udział uczestników. Zamieszczona informacja o ostatnich posiedzeniach Polsko-Niemieckiej Rady Ochrony Środowisk, i refleksja prof. Macieja Nowickiego, że pokłada nadzieję w młodych, świadczą, że współpraca ta może być znacznie lepsza.
Warto podkreślić, że w bieżących numerach AURY tematyka ochrony środowiska Niemiec często gości na łamach. Kraj ten wysunął się na światowego lidera i rozwiązuje problemy nie tylko u siebie, przykładem bardzo duże wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych, ale realizuje również projekty w wielu krajach świata, a eksport urządzeń ma w najbliższych latach przekroczyć wartość eksportu przemysłu lekkiego i motoryzacyjnego.
Dlatego bardzo cenimy pomoc zachodniego sąsiada, oferując w zamian jego mieszkańcom naszą piękną przyrodę, którą staramy się za wszelką cenę ochronić.
Za pomoc w przygotowaniu AURY 6/2011 chcę serdecznie podziękować Panu Frankowi Hildenbrandtowi z Federalnego Ministerstwa Środowiska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Reaktorów (BMU), Panu Jan-Philippowi Sommerowi Attaché ds. Kultury i Pani Zdzisławie Argasińskiej z Konsulatu Generalnego Niemiec w Krakowie oraz Pani Wiesławie Dyki z DBU.
Za pomoc finansową w przygotowaniu tego numeru składamy podziękowania Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Deutsche Bundesstiftung Umwelt (DBU).
In der Geschichte der AURA, die vor fast 40 Jahren gegründet wurde, waren die Gelegenheitsnummern schon Tradition. Erwähnenswert ist beispielsweise die AURA vom Mai 1991 in polnischer und englischer Version, die wir anlässlich des internationalen Symposiums zum Kulturerbe, das durch die Konferenz über Sicherheit und Zusammenarbeit in Europa in Krakau organisiert wurde, veröffentlichten. Das Hauptthema dieser Nummer bildete Krakau und seine Baudenkmäler, die in die Liste des Weltkulturerbes eingetragen sind.Eine ähnliche Nummer (AURA 5/1993) erschien anlässlich eines internationalen Kongresses, der dem Jagdwesen und Tierschutz gewidmet war. Wir haben darin reiche Naturbestände Polens, seine Fauna und Flora, dargestellt.
Die erste polnisch-deutsche Nummer, in der die Kooperation Polens und Deutschlands auf dem Gebiet des Umweltschutzes nach der Unterzeichnung des Abkommens von 1991 geschildert wurde, erschien im Jahr 1996 (AURA 4/1996). Zwar hatte die Zusammenarbeit zwischen Polen undDeutschland bereits früher, nach der internationalen Konferenz in Genf im November 1979 begonnen, allerdings wurde den in diesem Bereich vorgenommenen Handlungen erst durch das 1991 abgeschlossene Abkommen neues Leben eingehaucht. Die oben erwähnte Nummer wurde von der damals amtierenden Bundesministerin für Umwelt, Naturschutz und Reaktorsicherheit Angela Merkel geöffnet. Sie fasste die Ergebnisse der Arbeiten in den ersten Jahren nach der Wiedervereinigung Deutschlands zusammen insbesondere die Sanierung der Länder der ehemaligen DDR, u.a. die Nachrüstung von 49 kohlebefeuerten Kraftwerken, Stilllegung der umweltschädlichen Braunkohletagebauen und chemischen Industrieanlagen. Sie wies auch darauf hin, dass „nur ein gemeinsames, partnerschaftliches Vorgehen beider Länder die Chance bietet, die Generationsaufgabe der ökologischen Sanierung zu meistern“. Von der polnischen Seite wurde die Zusammenarbeit von dem Umweltminister Stanisław Żelichowski beurteilt.
Die zweite polnisch-deutsche Nummer der AURA (9/2000), die wieder der Kooperation gewidmet war, wurde durch Aussagen des Bundespräsidenten Deutschlands Johannes Rau und des polnischen Präsidenten Aleksander Kwaśniewski eingeleitet. Bundespräsident Rau unterstrich, dass „die ökologische Politik und der Umweltschutz keine Mode, sondern die Modernität bedeuten, und nicht die Frage der Vergangenheit sondern der Zukunft sind“.
Präsident Aleksander Kwaśniewski wies auf die Notwendigkeit hin, das Engagement aller Bürger für den Umweltschutz einzusetzen. Ob wir in unserem Land reine Luft atmen, gesundes Wasser trinken und unverseuchte Lebensmittel genießen werden, hängt von uns allen, nicht nur von Behörden, ab. Unsere gemeinsame Aufgabe heißt, uns um die Natur zu sorgen, um das herrliche Naturerbe für die künftigen Generationen zu bewahren“
Die folgende Nummer über die polnisch-deutsche Zusammenarbeit (AURA 5/2005) wurde anlässlich des Polnisch-Deutschen Jahres herausgegeben. Wir gingen von der Annahme aus, dass in Veranstaltungen aus diesem Anlass, die vorwiegend auf die Präsentation des Kunst- und Kulturschaffens gerichtet waren, auch der Natur- und Umweltschutz mit einbezogen warden sollten. Der einleitende Artikel wurde vom Generalkonsul der Deutschen Bundesrepublik in Krakau, Dr. Thomas Gläser,geschrieben. Leider ist er im März dieses Jahres in Barcelona plötzlich verstorben, was wir mit großem Bedauern anzeigen. Die Artikel zum Stand des Umweltschutzes veröffentlichten in dieser Nummer der Umweltminister Jan Szyszko (Polen) und der Bundesumweltminister Sigmund Gabriel (Deutschland) sowie die Umweltminister der angrenzenden Bundesländer und Marschälle der Woiwodschaften aus Westpolen.
Die Juni-Ausgabe (6/2011) stellt eine Zusammenfassung nicht nur der Zusammenarbeit sondern auch der Fortschritte bei der Verbesserung des Umweltzustands in beiden Ländern dar und präsentiert darüber hinaus einen Umriss der Handlungen und Maßnahmen zur Bewältigung der neuen Herausforderungen, die das 21. Jahrhundert mit sich bringen wird. Sie kann auch zur Beurteilung der bisherigen Kooperation dienen. Das ist gar nicht einfach, denn die Zusammenarbeit verläuft auf verschiedenen Ebenen und ist vorwiegend vom Engagement der daran beteiligten Akteure abhängig. Die in der Zeitschrift gebrachte Information, die letzten Tagungen der Polnisch-Deutschen Umweltrates sowie die Refl exionen von Prof. Maciej Nowicki, der seine Hoffnung auf die Jugend setzt, zeugen davon, dass diese Kooperation wesentlich besser verlaufen könnte.
Es sei zu betonen, dass die Problematik des Umweltschutzes in Deutschland in den laufenden Ausgaben der AURA häufi g angesprochen wird. Dieses Land ist Weltleader auf diesem Gebiet geworden und löst damit verbundene Probleme nicht nur bei sich selbst (ein gutes Beispiel dafür ist die Gewinnung der Energie aus erneuerbaren Quellen) sondern realisiert Projekte in vielen Ländern der Welt. Der deutsche Export von Anlagen wird in den nächsten Jahren den Exportwert der Leicht- und Automobilindustrie überschreiten.
Das ist der Grund, weshalb wir die Hilfe unseres westlichen Nachbarn hoch schätzen, und bieten seiner Bevölkerung dafür unsere schöne Natur, die wir um jeden Preis versuchen zu schützen. Für die freundliche Unterstützung bei der Vorbereitung der AURA 6/2011 möchte ich mich bei Herrn Frank Hildenbrandt aus dem Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und Reaktorsicherheit, bei Herrn Jan-Philipp Sommer, Kultur-Attaché am Generalkonsulat Krakau und bei Frau Zdzisława Argasińska aus Generalkonsulat Krakau, und bei Frau Wiesława Dyki aus
Deutsche Bundesstiftung Umwelt herzlich bedanken.
Für die fi nanzielle Unterstützung gilt mein besonderer Dank der Stiftung für Polnisch-Deutsche Zusammenarbeit und der Deutschen Bundesstiftung Umwelt (DBU).
Edward GARŚCIA
