BRAK KOORDYNACJI W ENERGETYCE
W marcowym numerze AURY w rozważaniach na temat przyszłości naszej energetyki utyskiwałem, że w tej dziedzinie brak niezbędnej koordynacji. Pisałem, że nasze możliwości przebudowy i rozwoju tej dziedziny są bardzo duże. Że powinniśmy przede wszystkim wykorzystywać odradzające się zasoby biomasy, wszak mamy 2 mln hektarów gleb leżących odłogiem, że mamy warunki do korzystania z energii wiatru, słońca i energii geotermalnej. Że mamy szansę powiększenia udziału w bilansie paliw gazu ziemnego, a węgiel traktować, jako uzupełnienie źródeł energii odnawialnej. Kończyłem zdaniem: „Jeżeli nam czegoś brakuje, to sprawnej koordynacji wykorzystania posiadanego bogactwa”. Na ilustrację i potwierdzenie tego stanu nie trzeba było długo czekać, a odwołanie Ministra Skarbu jest tego konkretnym przykładem. Ale to nie sprawa odpowiedniego przepływu informacji i braku nadzoru nad spółkami Skarbu Państwa, bo takie jest uzasadnianie odwołania, jest przyczyną zapaści naszej energetyki.
W zarządzaniu tą ważną dla kraju gałęzią przemysłu nie mieliśmy od kilkunastu lat fachowców. Z reguły kierowali nią ludzie z politycznego nadania, dla których każda współpraca z Rosją to zagrożenie dla Polski. Jeśli prześledzimy sprawę transportu gazu ziemnego z Rosji i budowę do tego celu odpowiednich rurociągów, to przy jej rozpatrywaniu dominowały fobie i histeria. Do absurdu broniliśmy naszej godności, suwerenności i solidarności. Inne kraje: Niemcy, Holandia, Francja, Wielka Brytania potrafiły się dogadać z Rosją, my nie byliśmy do tego zdolni z powodu zakorzenionej od lat nieufności.
Nawet za czasów PRL krążył dowcip: Jaki jest szczyt nieufności? – Wywiercenie otworu w Rurociągu „Przyjaźni” i przekonanie się, w którym kierunku płynie ropa naftowa. Najwyższy czas skończyć z uprzedzeniami, piszę zresztą o tym od 20 lat, i traktować Rosję, jako normalnego partnera handlowego. Bo Rosja ma duże zasoby ropy i gazu, których my potrzebujemy, a ona chce sprzedawać, bo potrzebuje pieniędzy. Ostatnia propozycja budowy łącznika: Jamal – sieć gazowa Słowacji, nie jest nowym projektem. Projekt taki zgłaszany był już kilkanaście lat temu, ale nadal nierozpatrywany jest pod kątem naszych korzyści, ale interesów Ukrainy. Niech Ukraina wreszcie zdecyduje się na przystąpienie do UE i Bruksela, a nie Warszawa będzie się troszczyć o jej interesy. Powinniśmy zresztą starać się, aby w Unii Europejskiej powstawały dwa wspólne systemy: gazowy i elektroenergetyczny, na tyle spójne i mocne, aby gwarantowały dla wszystkich członków bezpieczeństwo energetyczne.
Przy okazji proponowanej przez prezydenta Putina budowy tzw. pieremyczki dziennikarze przypomnieli historię tyczenia tras przesyłu gazu z Rosji do krajów zachodnich, głównie Niemiec. Waldemar Kuczyński pisze („Gazeta Wyborcza” 10.4.2013), że to my sami przyczyniliśmy się do położenia Nord Stream na dnie Bałtyku, choć trasa przez Polskę była tańsza i mogła nam zapewnić i większe bezpieczeństwo i tranzytowe dochody. Ale my broniliśmy naszej suwerenności, a po zapadnięciu decyzji, że magistrala gazu będzie ułożona na dnie Bałtyku wytoczyliśmy największe działa krytykujące takie rozwiązanie. Ja również to czyniłem w artykule: Ekonomiczne czy polityczne przesłanki „Bałtyckiej rury” (AURA 2/2009).
Oprócz tych niepochlebnych informacji ucieszyła mnie zapowiedź premiera Donalda Tuska z IV kwartału ub. r., że w najbliższych latach na rozwój sektora energetycznego w Polsce przeznaczy się ponad 100 mld zł. Łudziłem się, że wreszcie zaczniemy likwidować stare urządzenia energetyczne i zamieniać je na nowoczesne bloki, dzięki którym, o czym pisałem już kilkakrotnie zaoszczędzimy rocznie 10 mln ton węgla i o podobną wartość ograniczymy emisję dwutlenku węgla.
Sztandarową inwestycją ma być nowoczesny blok w elektrowni Kozienice o mocy 1075 MW i sprawności 45,6%. W programie tym widziałem oczywiście budowę 5 i 6 bloku w Elektrowni Opole każdy o mocy 900 MW, gdyż na swą budowę czekają już kilkanaście lat. Zapowiedz budowy tych bloków (odbyły się już przetargi) została w marcu br. zdementowana, gdyż zdaniem inwestora (PGE) jest ona aktualnie nieopłacalna. Może dla PGE nie, ale dla kraju, dla całego systemu energetycznego na pewno tak.
Elektrownia Opole wybudowała infrastrukturę dla sześciu bloków. Cztery pracujące bloki osiągają sprawność 39% (znacznie wyższą od starych elektrowni) i posiadają pełne wyposażenie w urządzenia ochronne. Za osiągnięcia w zakresie ochrony środowiska Elektrownia uzyskała tytuł Lidera Polskiej Ekologii. Jej dyrekcja planowała budowę nowych bloków bardziej nowoczesnych, o sprawności 46%, a nawet znacznie wyższej w przypadku produkcji ciepła dla miasta Opole. Co miało być oczywiście korzystne tak dla elektrowni jak i mieszkańców miasta. Na takie racjonalne rozwiązanie nikt nie zareagował. Opole wybudowało własną elektrociepłownię, a Elektrownia ze swoim placem budowy czeka na nowe bloki.
Przy okazji przypomnę przykład z Krakowa: 10 km od tego miasta wybudowano elektrownię „Skawina” do zaspokajania w energię elektryczną Podhala i Huty Aluminium. W drugim etapie jej rozbudowy miano zamawiać następne turbiny kondensacyjne. Ale Główny Inspektor Gospodarki Energetycznej Jerzy Wójcicki powiedział: stop! Kraków potrzebuje ciepła, należy zainstalować turbiny kondensacyjno-upustowe, wybudować stację ciepłowniczą i zasilić Kraków energią cieplną. I tak po ułożeniu rurociągów cieplnych się stało. W Opolu takie mechanizmy nie zadziałały, bo brakło racjonalnej gospodarki energetycznej.
Edward GARŚCIA
