AURA 7-8/2020 – Artykuł wstępny
Kraje UE muszą zwiększyć wysiłki w celu ograniczenia zanieczyszczeń powietrza
W większości państw członkowskich UE nie uda się ograniczyć zanieczyszczenia powietrza i jego skutków dla zdrowia mieszkańców do 2030 roku – wynika z pierwszego sprawozdania Komisji Europejskiej dotyczącego programów działań państw członkowskich w zakresie kontroli emisji zanieczyszczeń powietrza. Raport opublikowany 26 czerwca br. zwraca uwagę, że wdrażanie europejskich przepisów w tej dziedzinie wymaga znacznej poprawy, a państwa członkowskie muszą zintensyfikować działania we wszystkich sektorach, aby ochronić obywateli przed chorobami i przedwczesną śmiercią z powodu oddychania zanieczyszczonym powietrzem.
Komisarz ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevičius powiedział: Sprawozdanie wysyła jasny sygnał. Zbyt wielu obywateli w całej Europie oddycha powietrzem złej jakości. Potrzebujemy skuteczniejszych środków ograniczających zanieczyszczenie w wielu państwach członkowskich oraz służących rozwiązaniu problemu emisji zanieczyszczeń do powietrza w różnych sektorach, w tym w rolnictwie, transporcie i energetyce. Nadszedł czas na wprowadzenie zmian: inwestycje w czystsze powietrze oznaczają inwestycje w zdrowie obywateli, klimat i pobudzenie gospodarki. Ten cel przyświeca Europejskiemu Zielonemu Ładowi i tego właśnie potrzebuje środowisko.
Raport dotyczy oceny wdrożenia Dyrektywy w sprawie krajowych zobowiązań w zakresie redukcji emisji, która weszła w życie 31 grudnia 2016 r. Wynika z niego, że większość państw członkowskich może nie wypełnić zobowiązań dotyczących ograniczenia emisji zanieczyszczeń, chociaż niektóre kraje stosują dobre praktyki, które są godne naśladowania. W sprawozdaniu wykazano potrzebę wzmocnienia działań w celu zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza; KE będzie nadal monitorowała i wspierała krajowe przedsięwzięcia w tej dziedzinie. Szczególnie potrzebne są takie działania w rolnictwie, a najważniejszym wyzwaniem UE w tym obszarze jest redukcja emisji amoniaku.
Skuteczne wdrożenie przepisów dotyczących czystego powietrza stanowi istotny wkład w „zerowy poziom emisji zanieczyszczeń na rzecz nietoksycznego środowiska”, zapowiedziany przez Komisję w Europejskim Zielonym Ładzie i innych inicjatywach.
Obok sprawozdania z wdrażania dyrektywy, KE opublikowała również „analizę konsultantów” dotyczącą krajowych programów ograniczania zanieczyszczenia powietrza i prognoz emisji każdego państwa członkowskiego oraz unijne sprawozdanie zawierające wszystkie te informacje.
Dyrektywa w sprawie krajowych zobowiązań w zakresie redukcji emisji jest głównym instrumentem legislacyjnym służącym osiągnięciu celów programu „Czyste powietrze dla Europy” na 2030 r. W dyrektywie określono krajowe zobowiązania w zakresie redukcji emisji na lata 2020–2029 oraz bardziej ambitne zobowiązania od 2030 r. dla pięciu substancji znacząco przyczyniających się do zanieczyszczenia powietrza: tlenków azotu, niemetanowych lotnych związków organicznych, dwutlenku siarki, amoniaku i pyłu drobnego (PM2,5 ). W pełni wdrożona dyrektywa zmniejszyłaby o prawie 50% negatywny wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie do 2030 r. i przyniosłaby znaczne korzyści dla środowiska i klimatu.
Sprawozdanie z wdrażania dyrektywy zostanie jeszcze w tym roku uzupełnione o drugą prognozę, w której przedstawione będą aktualne wyniki pozwalające na ocenę, w jakim stopniu państwa członkowskie UE są na dobrej drodze do osiągnięcia celów w zakresie czystego powietrza na rok 2030 i lata późniejsze.
Elżbieta Koniuszy
