Konferencja dla nauczycieli
26 kwietnia odbyła się w Krakowie konferencja pt. „Jak chronić siebie i przyrodę? – pomysły na lekcje w klasie i w terenie. Aktywne
metody nauczania w klasach I-VI”. Konferencja, połączona z warsztatami dla nauczycieli, była podsumowaniem ogólnopolskiego
projektu „Zrób niedźwiedziom przysługę. Edukacja dla zrównoważonego rozwoju w szkołach podstawowych”, zrealizowanego przez
redakcję AURY oraz Fundację Uniwersytet Dzieci. W konferencji uczestniczyło prawie 200 osób, w tym 152 nauczycieli z całej Polski.
Konferencję otworzyła Joanna Gulczyńska, dyrektor programu Scenariusze lekcji, która powitała gości, wśród których byli m.in.
przedstawiciele grantodawców z Fundacji Deutsche Bundesstiftung Umwelt (DBU) dr. Ulrich Witte i Wiesława Dyki; patroni honorowi
konkursów, naukowcy współpracujący z redakcją AURY i Fundacją Uniwersytet Dzieci oraz nauczyciele. Gości powitał też gospodarz
obiektu, gdzie odbywała się konferencja – prof. Jerzy Pisuliński, dziekan Wydziału Prawa i Administracji UJ.
W wystąpieniu dr. Ulrich Witte z powiedział m.in.: – Fundacja DBU została utworzona w 1991 r., decyzją niemieckiego rządu
federalnego, który sprzedał stalownię i środki uzyskane ze sprzedaży przekazał właśnie Fundacji. W ciągu 26 lat DBU wsparła już 9300
projektów, głównie w Niemczech. Wsparcie uzyskało też 450 projektów w Europie Środkowej i Wschodniej, w tym 170 projektów z Polski.
Najważniejsze dla DBU są projekty z dziedziny edukacji i energii – często te dwa tematy są łączone. Przykładem jest wystawa edukacyjna
dla dzieci i młodzieży otwarta w ub.r. we Wrocławiu – jest to interaktywna instalacja dotycząca odnawialnych źródeł energii.
DBU popiera edukację dla zrównoważonego rozwoju, włączając w to rozwój społeczny. Ważne jest, aby w te działania włączyć aktywnie
dzieci i młodzież, co udało się zrealizować w zakończonym dziś projekcie, który wsparliśmy, gdyż spodobało nam się podejście
pedagogiczne, przybliżenie kwestii ochrony zwierząt i połączenie tego z konkursami, czyli kreatywność i radość z twórczego działania dzieci
oraz włączenie w to nauczycieli.
Dr Witte podziękował inicjatorom projektu, osobom odpowiedzialnym, a także uczniom i nauczycielom, którzy aktywnie uczestniczyli
w poszczególnych etapach projektu i wzięli udział w konkursach.
Docent Edward Garścia, honorowy redaktor naczelny AURY, przypomniał krótko historię powstania miesięcznika: – Pierwszy numer
ukazał się w styczniu 1973 roku. Były wówczas inne czasy. Dominowało hasło uprzemysłowienia kraju. Rozwijano górnictwo, hutnictwo,
przemysł cementowy. W Krakowie wybudowano hutę żelaza, która produkowała więcej stali niż wszystkie huty śląskie. Efektem tego było
silne skażenie środowiska. Obserwowano niszczenie zabytków Krakowa oraz Puszczy Niepołomickiej. W zimie występował smog. Dobowe
stężenia SO2 dochodziły do 500 μg/m3, a pyłów do 1000 μg/m3. Huta wyrzucała w atmosferę w ciągu roku 50 tys. ton SO2 i 100 tys. ton
pyłów. Degradacja środowiska była bodźcem do publikowania na łamach AURY krytycznych artykułów profesorów UJ i AGH, Akademii
Rolniczej i Politechniki Warszawskiej. Wzrastała świadomość ekologiczna, nasilały się protesty społeczeństwa, co prowadziło
do zamykania uciążliwych zakładów przemysłowych, m.in. Huty Aluminium w Skawinie.
Druga połowa lat 80. i lata 90. to intensywna praca, związana z ochroną środowiska. Kraków, jedno z pierwszych miast w Polsce,
opracował kompleksowy program ochrony środowiska, realizowany w ogromnej mierze dzięki środkom UE (…).
Trzeba podkreślić sprzyjające relacje w ochronie środowiska między Polską a Republiką Federalną Niemiec. Dzięki pomocy Ambasady
RFN w Warszawie i Konsulatu Generalnego RFN w Krakowie wydaliśmy kilka numerów AURY w języku polskim i niemieckim. Drukowaliśmy
wypowiedzi czołowych polityków Niemiec, poczynając od kanclerz Angeli Merkel, ówczesnej federalnej minister środowiska, ochrony
przyrody i bezpieczeństwa reaktorów. Cenimy współpracę z Fundacją DBU i jej pomoc, czego dowodem jest dzisiejsza konferencja.
Redaktor Garścia przypomniał słowa Ojca Świętego Jana Pawła II, wypowiedziane w Zamościu w 1999 roku: „Piękno tej ziemi
skłania mnie do wołania o jej zachowanie dla przyszłych pokoleń. (…) Zwracam się w szczególny sposób do tych, którym powierzona
została odpowiedzialność za ten kraj i za jego rozwój, aby nie zapominali o obowiązku chronienia go przed ekologicznym zniszczeniem
(…). W rodzinie i w szkole nie może zabraknąć wychowania do szacunku dla życia, dla dobra i piękna.”
Ewa Mankiewicz-Cudny podziękowała za zaproszenie Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT do objęcia patronatem
konkursów dla dzieci i nauczycieli. Oto fragmenty jej wypowiedzi: – NOT kojarzy się głównie z techniką, czyli z tym, co niszczy środowisko,
a już w latach 70. właśnie w ramach NOT powstał miesięcznik AURA, który jest jednym z najbardziej cenionych czasopism z dziedziny
ochrony środowiska (…). Obecnie w strukturach NOT funkcjonują dwa stowarzyszenia, które zajmują się ochroną środowiska, Polskie
Stowarzyszenie Inżynierii Ekologicznej i Stowarzyszenie „Polski Ruch Czystszej Produkcji”. Ważne jest, aby właśnie technicy, którzy
przyczyniają się do degradacji środowiska, włączyli się w jego ochronę, toteż w statutach wielu naszych stowarzyszeń zapisane jest: rozwój
techniki w zgodzie z przyrodą. Od dawna uważamy, że niezmiernie ważna jest edukacja ekologiczna, aby ci, co tworzą, nie szkodzili
środowisku, a ci, co korzystają z dóbr środowiska, pamiętali, że należy o nie dbać. Aby wszystko, co człowiek tworzy, służyło jego dobru.
Do uczestników konkursów swoje przesłanie przekazał profesor Maciej Nowicki, były minister środowiska, przewodniczący Rady
Naukowo-Programowej AURY. Napisał m.in.:
„Ogromnie się cieszę, że konkursy te przyniosły tak obfity plon i żałuję, że osobiście nie mogę wziąć udziału uroczystym zakończeniu.
Dlatego tą drogą chciałbym serdecznie pogratulować organizatorom konkursów i wszystkim laureatom. Ich znakomite, pełne inwencji
prace są świetnymi przykładami, w jak bardzo atrakcyjny sposób można przekazać dzieciom ważne treści dotyczące potrzeby ochrony
przyrody, opieki nad zwierzętami, ochrony środowiska, a także wiedzy na temat zrównoważonego rozwoju. Warto, aby te dobre przykłady
mogły być możliwie szeroko rozpowszechniane we wszystkich szkołach”.
Joanna Gulczyńska podsumowała projekt: – Głównym celem było zwiększenie świadomości ekologicznej dzieci i zapoznanie uczniów
w przystępny sposób z tematyką zrównoważonego rozwoju oraz pobudzenie ich do działań służących ochronie środowiska. Projekt miał
też zainspirować nauczycieli i pokazać, jak w ciekawy sposób prowadzić tematykę zrównoważonego rozwoju na lekcjach. Cele te zostały
w pełni zrealizowane. W ramach projektu odbyły się dwa ogólnopolskie konkursy. Pierwszy przeznaczony był dla uczniów i nauczycieli szkół
podstawowych. Nauczyciele otrzymali od nas narzędzia – scenariusze lekcji, na podstawie których realizowali atrakcyjne lekcje, tłumaczące
zagadnienia ochrony zagrożonych gatunków i życia w zgodzie z przyrodą. Wszystkim uczestnikom wysyłaliśmy kartonowe zestawy, dzięki
którym można było zrealizować główną część zadania. Polegało ono na stworzeniu przez uczniów makiety – zaprojektowaniu przestrzeni
najbliższego otoczenia tak, by było ono przyjazne i ludziom, i środowisku. W konkurs zaangażowali się uczniowie i nauczyciele z ponad
1000 szkół. Prace konkursowe przeszły nasze najśmielsze oczekiwania: makiety zostały stworzone z najróżniejszych materiałów
i zawierały mnóstwo szczegółowych elementów. Projekty najbliższej okolicy okazały się niezwykle kreatywne i pokazywały pomysłowe
rozwiązanie zapewniające harmonię w przyrodzie.
Drugi konkurs był przeznaczony dla nauczycieli szkół podstawowych. Zadanie polegało na stworzeniu ciekawych aktywności dla
uczniów, które pokazują, jak dbać o równowagę w przyrodzie. Otrzymaliśmy mnóstwo wartościowych prac, a na podstawie 3 najlepszych
powstały 3 scenariusze lekcji pt.:
– Jak oczyścić brudną wodę?
– Jak chronić wodę przed zanieczyszczeniami?
– Po co owadom zapylającym domy?
Drukujemy je w dodatkowej wkładce do bieżącego numeru AURY, a w całości wraz z załącznikami znajdują się na stronie
www.scenariuszelekcji.pl.
W wykładzie pt. „Jak uczyć w szkole o zrównoważonym rozwoju” dr Anna Kalinowska z Uniwersyteckiego Centrum Badań nad
Środowiskiem i Zrównoważonym Rozwojem Uniwersytetu Warszawskiego podkreśliła, jak ważna w osiągnięciu zrównoważonego
rozwoju jest edukacja (tekst ten opublikujemy w jednym z kolejnych numerów AURY).
Wykład dr Kalinowskiej był znakomitym wprowadzeniem do części warsztatowej, podczas której pokazano nauczycielom, jak
w ciekawy sposób realizować lekcje służące zwiększeniu świadomości ekologicznej uczniów.
Warsztaty:
Co kryje w sobie smog, czyli jak dzieci mogą badać powietrze? Nauczyciele dowiedzieli się, jak przy użyciu czarnego brystolu, wskaźnika
laserowego i tuby zbudować pyłomierz optyczny. Dowiedzieli się też, jak pokazać uczniom skład powietrza w obrazowy sposób.
Jak nauczyć dzieci oszczędzania wody, czyli ogrody deszczowe w każdej szkole. Nauczyciele dowiedzieli się, jak można zbudować
ogrody w pudełku, które oczyszczają wodę. Poznali także gatunki roślin, które można wykorzystać w tym celu.
Mali architekci, czyli jakie schronienia dla zwierząt mogą zbudować dzieci? Uczestnicy warsztatów dowiedzieli się, jakie owady
zapylające można spotkać w Polsce i jakie gatunki kwiatów zapylają. Poznali też techniki budowy hoteli dla owadów.
Zieloni przyjaciele miasta, czyli jak zaciekawić uczniów światem roślin? Prowadzący warsztaty przeprowadzili ciekawy eksperyment –
pokazali, w jaki sposób, wykorzystując fizyczne właściwości roślin (wielkość roślin i ich liści, ich lepkość, gęstość liści), możemy w choć
niewielkim stopniu walczyć ze smogiem.
W imieniu redakcji AURY dziękujemy Fundacji DBU za wsparcie finansowe projektu, naszemu partnerowi Uniwersytetowi Dzieci –
za miłą i owocną współpracę oraz wszystkim nauczycielom za zaangażowanie w realizację projektu. (eko)
Jak chronić siebie i przyrodę? – pomysły na lekcje w klasie i w terenie.
Aktywne metody nauczania w klasach I-VI
26 kwietnia br. w Krakowie
na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego
przy ul. Krupniczej 33 a, w godzinach od 15.30 do 19.00.
Konferencja odbywa się w ramach projektu pt. Zrób niedźwiedziom przysługę. Edukacja dla zrównoważonego rozwoju w szkołach
podstawowych.
Podstawa programowa, zarówno dla klas I-III, jak i IV-VI, obejmuje edukację istotną dla harmonijnego rozwoju świata roślin i zwierząt.
Podczas warsztatów prowadzonych przez specjalistów z dziedziny ochrony przyrody i zrównoważonego rozwoju nauczyciele
dowiedzą się, jak w ciekawy sposób realizować lekcje w celu zwiększenia świadomości ekologicznej uczniów.
Uczestnicy konferencji otrzymają pakiet materiałów oraz certyfikat potwierdzający obecność.
Udział jest bezpłatny.
W programie – wykład pt. Jak uczyć w szkole o zrównoważonym rozwoju? dr Anny Kalinowskiej z Uniwersyteckiego Centrum Badań
nad Środowiskiem Przyrodniczym i Zrównoważonym Rozwojem Uniwersytetu Warszawskiego.
Warsztaty:
- Co kryje w sobie smog, czyli jak dzieci mogą badać powietrze? – Jakub Bartyzel, Michał Gałkowski, AGH w Krakowie;
- Jak nauczyć dzieci oszczędzania wody, czyli ogrody deszczowe w każdej szkole – Agnieszka Kachel, Fundacja Sendzimira;
- Zieloni przyjaciele miasta, czyli jak zaciekawić uczniów światem roślin? – Magdalena Żyłka, Żywa Pracownia;
- Mali architekci, czyli jakie schronienia dla zwierząt mogą zbudować dzieci? – Wiktoria Rojek, Instytut Nauki o Środowisku, Uniwersytet
Jagielloński.
Informacje i zgłoszenia na stronie konferencji: http://www.scenariuszelekcji.edu.pl/programy/konferencja-zrownowazony-rozwoj
Na stronie www.scenariuszelekcji.edu.pl/programy/zrownowazony-rozwoj dostępne są scenariusze lekcji (jeden dla uczniów klas 1-3, drugi dla uczniów klas 4-6) zawierające elementy wiedzy teoretycznej i zajęć praktycznych z kompletem materiałów (filmy, karty pracy, prezentacje multimedialne). Na tej podstawie nauczyciele mogli przeprowadzić innowacyjne zajęcia lekcyjne w obu grupach wiekowych, a następnie wziąć udział w konkursach.
Konkurs dla uczniów – zakończony.
Najlepsze prace zostały opublikowane.
Konkurs dla nauczycieli
Celem konkursu było wyłonienie najlepszych aktywności badawczych związanych z tematyką zrównoważonego rozwoju. Konkurs przeznaczony był dla nauczycieli szkół podstawowych i polegał na opracowaniu aktywności dla uczniów, których celem jest zbadanie, jaki mogą mieć wpływ na szeroko pojęte środowisko i ekosystem, nabycie przez nich świadomości ekologicznej oraz wiedzy na temat zrównoważonego rozwoju.
Po zapoznaniu się z wszystkimi pracami konkursowymi i dokonaniu ich oceny wg kryteriów ustalonych regulaminem konkursu, Komisja Konkursowa na posiedzeniu 9 grudnia 2016 r. jednomyślnie postanowiła nie przyznać pierwszej nagrody. Nie ma pracy, która w zdecydowany sposób się wyróżnia i spełnia wszystkie kryteria regulaminu (oryginalność pracy, autorski charakter koncepcji opracowania, walory merytoryczne, zrozumiały język przekazu) na najwyższym poziomie. Przyznano cztery II nagrody (zamiast dwóch), trzy III nagrody oraz 15 wyróżnień.
Oto lista laureatów:
II miejsce – 4 nagrody w wysokości 2000 zł dla każdego z niżej wymienionych uczestników:
– Sylwia Linek;
– Aleksandra Stolarczyk;
– Mariusz Zasadziński;
– Małgorzata Ruszczyk.
III miejsce – 3 nagrody w wysokości 800 zł dla każdego z niżej wymienionych uczestników:
– Katarzyna Prus;
– Anna Wąsowicz;
– Żaneta Dusza.
15 wyróżnień o wartości 320 zł dla każdego z niżej wymienionych uczestników:
1. Wioletta Bućko
2. Iwona Paterska
3. Wiesław Bednarczyk
4. Katarzyna Błaszczyk
5. Katarzyna Kulus
6. Aneta Gołaszewska
7. Emilia Boggero
8. Joanna Kamrowska
9. Aldona Rumińska-Szalska
10. Ewa Gęca
11. Joanna Wagner
12. Ewelina Miszki
13. Michał Jagieła
14. Maria Słobodzian
15. Magdalena Trojanek.
Dodatkowo najlepsze prace w całości lub fragmentach będą częścią trzech scenariuszy lekcji, które zostaną opracowane we współpracy z specjalistami i zaprezentowane podczas konferencji podsumowującej projekt. Nagrodzone prace zostaną opublikowane na łamach miesięcznika AURA.
Wszystkim nauczycielom dziękujemy za przygotowanie prac i udział w konkursie, laureatom serdecznie gratulujemy.
